Beta Glucan có tác dụng kháng u hay không?

Beta Glucan hoạt động như một chất trung gian kích thích các phản ứng miễn dịch tự nhiên và đặc hiệu. Tuy vậy, Beta Glucan có tác dụng kháng u hay không? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Beta Glucan là gì?

Beta Glucan là hợp chất liên phân tử, bao gồm glucose. Trong tự nhiên, có thể tìm thấy Beta Glucan ở thành tế bào của thực vật và vi sinh như yến mạch, lúa mạch, nấm, rong biển, một số vi khuẩn và nấm men. Cấu trúc thường gặp của Beta Glucan trong yến mạch, lúa mạch là cấu trúc Beta – 1,3 – Glucan và Beta – 1,4 – Glucan. Các Beta Glucan trong nấm gồm Beta – 1,3 – Glucan và Beta – 1,6 – Glucan, liên kết với nhau thành Beta Glucan (1,3 / 1,6). 

Beta Glucan là một dạng chất xơ hòa tan trong thực phẩm có liên quan chặt chẽ đến việc cải thiện mức cholesterol, nâng cao sức đề kháng và tăng cường sức khỏe tim mạch. Beta Glucan xúc tác giúp hệ miễn dịch của bạn trở nên “thông minh hơn”, đồng thời tăng sức mạnh cho đội quân tế bào miễn dịch. Biện pháp phòng vệ này giúp bạn phòng chống ung thư, khối u, bướu. 

Tác dụng của Beta Glucan đến khối u, bướu

Liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư hiệu quả đòi hỏi phải kích thích mạnh mẽ phản ứng của tế bào lympho T chống khối u và giảm các thành phần ức chế miễn dịch. Lympho T chính là bạch cầu, đóng vai trò là “chiến binh” chống lại các tế bào lạ, các chất gây hại cho cơ thể. 

Beta Glucan có tác dụng kháng u theo các cách khác nhau, tùy vào cấu trúc của từng loại Beta Glucan. Ví dụ như Zymosan, một Beta Glucan có nguồn gốc từ nấm men, gồm cấu trúc Beta Glucan (1,3 / 1,6) và phức hợp protein. Zymosan làm trung gian cho các phản ứng miễn dịch bằng cách tăng số lượng và chức năng của đại thực bào, cũng như kích hoạt hệ thống bổ thể. 

Lentinan, một Beta Glucan (1,3 / 1,6) có nguồn gốc từ nấm với khả năng tan kém trong nước. Lentinan là trung gian cho phản ứng miễn dịch chống khối u bằng cách kích hoạt lymphokine và tăng hoạt động của tế bào tiêu diệt tự nhiên NK.   

Beta Glucan (1,3 / 1,6) còn có tác dụng kháng u, bướu bằng cách kích thích sản xuất cytokine, hoạt hóa tế bào miễn dịch đặc hiệu. 

Các nghiên cứu tiền lâm sàng in vitro và in vivo về phức hợp Beta Glucan (1,3 / 1,6) có nguồn gốc từ nấm men cho thấy, đường dectin-1 trong cấu trúc hóa học của beta glucan đóng vai trò quan trọng trong khả năng đáp ứng miễn dịch chống khối u. Beta Glucan (1,3 / 1,6) kích thích đại thực bào, thúc đẩy quá trình mồi và biệt hóa tế bào lympho T. 

Liệu pháp chống khối u, bướu bằng Beta Glucan từ nấm men đã được đề xuất và sử dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới như Mỹ, Nhật, Úc, Việt Nam… Tế bào mồi Beta Glucan kích thích sản xuất các cytokine gồm TNF-α, IFN-γ, IFN-α và IL-6, có liên quan đến sự phá hủy tế bào khối u. Hơn nữa, Beta Glucan đã được chứng minh không gây ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh. 

Co chế tiêu diệt khối u của Beta glucan

Hướng dẫn cách sử dụng Beta Glucan kháng u hiệu quả

Nguồn Beta Glucan tự nhiên từ thực phẩm

So với các loại chất xơ khác, Beta Glucan đặc biệt hiệu quả trong duy trì mức cholesterol khỏe mạnh. Ngũ cốc nguyên hạt, nấm và các sản phẩm từ men là những nguồn giàu Beta Glucan nhất.

Nấm

Beta Glucan được tìm thấy trong một số loại nấm như nấm hương, nấm linh chi, nấm maitake Nhật Bản… Beta Glucan trong nấm giúp tăng hệ thống miễn dịch bằng cách kích hoạt phản ứng của tế bào miễn dịch và kích thích sản xuất các tế bào bạch cầu. Beta Glucan cũng giúp điều chỉnh hệ thống miễn dịch với bệnh nhân ung thư, có khả năng kháng u, bướu. 

Mỗi ngày bạn có thể ăn khoảng 25 gam nấm hương hoặc nấm đông cô. Ngoài chứa Beta Glucan, các chất dinh dưỡng có trong nấm như vitamin các nhóm A, B, C, chất chống oxy hóa như selen, glutathion sẽ giúp bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại, kháng u, chống viêm.

Nấm linh chi là một trong những loại nấm giàu Beta glucan

Các loại ngũ cốc nguyên hạt

So với lúa mì nguyên hạt và lúa mạch đen, yến mạch và lúa mạch có hàm lượng Beta Glucan cao hơn. Một bát yến mạch cho bữa sáng hoặc bữa phụ trong ngày sẽ đem lại năng lượng và khả năng phòng chống khối u cho bạn. 

Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn beta glucan tự nhiên, phong phú

Sản phẩm bổ sung Beta Glucan

Beta Glucan được công nhận có khả năng tăng cường miễn dịch và kháng u hiệu quả, do đó được ứng dụng rất nhiều trong các sản phẩm TPBVSK, thực phẩm bổ sung. Nhiều thương hiệu lớn đã tung ra thị trường các loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe của chứa Beta glucan với mục tiêu là tập trung vào việc tăng cường khả năng miễn dịch và sức đề kháng.

Trên thế giới có nhiều nghiên cứu và thử nghiệm Beta Glucan có tác dụng kháng u. Tại Việt Nam, Beta Glucan đã được nghiên cứu thành công bởi công ty Cổ phần Công nghệ Hóa sinh Việt Nam (BCC). 

Beta Glucan (1,3 / 1,6) của BCC được chiết xuất bằng công nghệ enzyme, có độ tinh khiết cao, thân thiện với môi trường. Beta Glucan đã được thử nghiệm tiền lâm sàng bởi đại học Y Hà Nội và Viện Công nghệ sinh học – Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ. 

BCC Health là thương hiệu đại diện cho Công ty CP Công nghệ Hóa sinh trong lĩnh vực cung ứng nguyên liệu dược phẩm, TPBVSK &  Mỹ phẩm. BCC Health cung ứng nguyên liệu Beta glucan tinh khiết lên đến 80% cho các nhà máy sản xuất dược phẩm, TPBVSK và mỹ phẩm.

 

 

 

 

 

Tác dụng của Beta glucan lên tế bào ung thư

Có rất nhiều hoạt chất chiết xuất từ thảo dược được cho là có tác dụng giúp phòng chống ung thư. Chúng có thể phát huy đặc tính sinh học của mình thông qua cơ chế gây độc tế bào hoặc điều hòa miễn dịch. Một trong những hợp chất được chứng minh có vai trò đặc biệt đối với hệ miễn dịch đó là Beta glucan. Beta glucan là hoạt chất đã được nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh về khả năng tăng cường miễn dịch. Vậy tác dụng cụ thể của Beta glucan lên tế bào ung thư và hệ miễn dịch của con người là gì? Mời các bạn cùng tìm hiểu thông tin trong nội dung bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về Beta glucan 

Hiện nay, trong quá trình điều trị ung thư ngoài việc tiếp nhận các phương pháp điều trị thông thường như hóa trị, xạ trị,… một tỷ lệ đáng kể các bệnh nhân đã sử dụng các liệu pháp y tế bổ trợ. Trong số đó các hoạt chất chiết xuất từ thảo dược như nấm linh chi, đông trùng hạ thảo,… được sử dụng nhiều nhất, đặc biệt ở các nước phương Đông.

Hai cơ chế để điều trị ung thư từ các hoạt chất chiết xuất từ thảo dược là cơ chế gây độc tế bào trực tiếp và cơ chế điều hòa miễn dịch. Một số hoạt chất làm hóa trị liệu gây độc tế bào ung thư hiện đang được sử dụng như vincristine, taxol và etoposide đều được tinh chế từ thảo dược.

Trong những năm gần đây, một trong những hoạt chất được biết với vai trò điều hòa miễn dịch mạnh mẽ là Beta glucan. Cơ chế hoạt động của Beta glucan lên hệ miễn dịch đã được phát hiện thông qua các thí nghiệm in vitro và các thí nghiệm trên động vật in vivo. Beta glucan được cho là hoạt chất có tiềm năng lớn trong việc tăng cường miễn dịch và phòng chống ung thư hàng đầu hiện nay.

Beta glucan là một polysaccharide (tức là một chuỗi của các phân tử glucose) được tìm thấy trong thực phẩm như yến mạch, lúa mạch, nấm. nấm men và cả vi khuẩn. Beta glucan được cả thế giới công nhận là hoạt chất có khả năng tăng cường miễn dịch mạnh nhất tự nhiên.

 

Beta glucan được mệnh danh là hoạt chất tăng cường miễn dịch mạnh nhất tự nhiên

Tính chất vật lý và hóa học của Beta glucan

Beta glucan bao gồm một nhóm polysaccharide β-D- glucose với các đặc tính hóa lý khác nhau đáng kể tùy thuộc vào nguồn gốc. Mỗi loại Beta glucan khác nhau về cấu trúc cơ bản, mức độ phân nhánh, kiểu liên kết, và trọng lượng phân tử ảnh hưởng đến khả năng hòa tan và tác động sinh lý như làm hạ cholesterol máu và điều hòa miễn dịch, cũng như lợi ích sức khỏe của chúng.

Tất cả các β glucan đều là các polyme glucose được liên kết với nhau bằng liên kết β glycoside tuyến tính 1,3 và chúng có thể khác nhau về chiều dài và cấu trúc phân nhánh. Các nhánh bắt nguồn từ chuỗi glycosid rất đa dạng, có hai phân nhánh chính là 1,4 và 1,6 . Các phân nhánh này sẽ đặc trưng cho nguồn gốc của Beta glucan. Cấu trúc Beta glucan của nấm, nấm men có nhánh 1,6 trong khi của vi khuẩn có nhánh 1,4. Sự sắp xếp các nhánh tuân theo một tỷ lệ nhất định. Các chức năng miễn dịch của Beta glucan phụ thuộc và cấu trúc phân nhánh của chúng. Nhiều chứng minh cho rằng mức độ phức tạp của cấu trúc tỉ lệ thuận với khả năng miễn dịch và chống ung thư. 

Beta glucan 1,3/1,6 ở nấm và nấm men được các nhà khoa học chứng minh qua nhiều nghiên cứu thực nghiệm là hoạt chất có tác dụng thúc đẩy hệ miễn dịch hoạt động ở mức tối ưu, đạt hiệu quả cao…Sự khác biệt giữa nấm men và nấm thường là độ dài của nhánh, ở nấm men phân nhánh dài hơn nấm thường. Do đó, hiệu quả tăng cường miễn dịch của beta glucan trong nấm men cao hơn rất nhiều so với nấm thường.

Beta glucan 1,3/1,6 là cấu trúc được chứng minh mang hoạt tính miễn dịch cao nhất

Dược lực học và dược động học của Beta glucan

Hầu hết các Beta glucan được coi là carbohydrate không tiêu hóa được và sẽ bị lên men bởi hệ vi khuẩn được ruột. Do đó người ta đã suy đoán rằng đặc tính điều hòa miễn dịch của chúng có thể phụ thuộc và vi sinh vật đường ruột. Tuy nhiên, trên thực thế Beta glucan có khả năng liên kết trực tiếp với thụ thể của tế bào miễn dịch, có thấy chúng có tác dụng điều hòa miễn dịch độc lập với vi sinh vật. 

Cơ chế tác dụng của Beta glucan

Cơ chế tác dụng của Beta glucan lên hệ miễn dịch

Các nghiên cứu hiện tại cho thấy Beta glucan là chất điều hòa miễn dịch rất mạnh và có tác dụng đối với cả hệ miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích nghi. Hệ thống miễn dịch bẩm sinh có khả năng nhanh chóng nhận biết và phản ứng với mầm bệnh xâm nhập. Dectin-1 là thụ thể xuyên màng loại II có khả năng nhận biết Beta glucan. Beta glucan liên kết với thụ thể Dectin-1 để kích hoạt các tế bào miễn dịch tự nhiên như tế bào bạch cầu, đại thực bào, bạch cầu trung tính và tế bào giết tự nhiên. Từ đó tăng cường hoạt động của các tế bào này phát hiện và tiêu diệt các tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể gồm vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng.

Cơ chế tăng cường miễn dịch của Beta glucan
Cơ chế tăng cường miễn dịch của Beta glucan

Cơ chế tác dụng của Beta glucan lên tế bào ung thư

Nhờ khả năng điều hòa cả miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch đặc hiệu nên beta glucan có tác dụng với tế bào khối u – một tế bào lạ, phân chia theo cấp số nhân và phát triển thành khối u.

  • Beta glucan kích hoạt đại thực bào giúp tăng cường khả năng của đại thực bào nhận diện tế bào lạ bất thường như tế bào ung thư và thực bào để tiêu diệt các tế bào này.
  • Kích thích tăng tiết yếu tố hoại tử u TNF-𝛼 giúp ức chế sự phát triển của khối u.
  • Kích thích tế bào diệt tự nhiên NK tăng ly giải các tế bào ung thư.
  • Liên kết với bạch cầu đa nhân trung tính kích hoạt quá trình chết theo chương trình apoptosis của tế bào ung thư.
  • Kích hoạt đại thực bào, bạch cầu trung tính, bạch cầu đơn nhân, và tế bào đuôi gai tăng tiết các cytokin TNF-𝛼, IL-2, IL-10, IL-12 gây hoạt hóa hệ thống miễn dịch dịch thể tế bào lympho T, B. Từ đó kích thích sản sinh kháng thể tiêu diệt tế bào ung thư.
Cơ chế tác dụng của Beta glucan với tế bào ung thư

Ngoài tác dụng tăng cường miễn dịch và phòng chống ung thư, Beta glucan còn biết đến với tác dụng làm giảm cholesterol LDL, giảm lượng đường trong máu, chống viêm và giúp vết thương mau lành. Với rất nhiều lợi ích quan trọng đối với sức khỏe con người, Beta glucan đang và đã trở thành một hoạt chất tiềm năng ứng dụng trong lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng trên toàn thế giới.

Tiềm năng của lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosus (GG)  với bệnh dị ứng đạm sữa bò ở trẻ em

Dị ứng thực phẩm (FA) là một mối lo ngại lớn đối với sức khỏe của trẻ em sơ sinh. Dị ứng thực phẩm có tỷ lệ mắc cao ở trẻ em đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bởi hệ miễn dịch và đường ruột của trẻ lúc này còn non yếu. Khi cho trẻ tiếp xúc với thực phẩm mới có tính dị nguyên cao thì phản ứng của trẻ dễ phát triển thành dị ứng. Nhiều nghiên cứu cho rằng khả miễn dịch liên quan đến hệ vi sinh đường ruột do vậy sự thay đổi thành phần của hệ vi sinh đường ruột có thể dẫn đến phản ứng miễn dịch toàn thân và tiềm năng của lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosus (GG) với bệnh dị ứng đạm sữa bò ở trẻ em.

Dị ứng đạm sữa bò là gì?

Dị ứng thực phẩm (FA) là một vấn đề sức khỏe lớn của trẻ em đặc biệt là trẻ em các nước phương Tây, nơi mà một số bằng chứng cho thấy tỷ lệ dị ứng ở trẻ em tăng lên trong những năm gần đây. Gần 8% trẻ em ở Hoa Kỳ có ít nhất một lần bị dị ứng thực phẩm. Bất kỳ một loại thực phẩm nào cũng có thể gây ra các phản ứng dị ứng, tuy nhiên các nhà khoa học đã chỉ ra được một số thực phẩm dễ gây phản ứng dị ứng ở trẻ sơ sinh bao gồm: Sữa bò, trứng gà, đậu nành, lúa mì, cá, đậu phộng,…Trong đó dị ứng đạm sữa bò (CMPA) là phổ biến nhất với tỷ lệ ước tính là 2-3% ở trẻ sơ sinh. Phần lớn trẻ em sẽ lấy lại được khả năng dung nạp đạm sữa bò trong vòng 5 năm đầu đời. Hiện tại phương pháp điều trị hiệu quả nhất đó chính là loại bỏ CMPA khỏi chế độ ăn của trẻ.

Dị ứng đạm sữa bò là một tình trạng phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Mối quan hệ giữa hệ vi sinh đường ruột và bệnh dị ứng đạm sữa bò

Hệ vi sinh vật đường ruột được chứng minh đóng một vai trò quan trọng trong việc thiết lập khả năng chịu đựng các kháng nguyên thực phẩm. Sự khác biệt về số lượng và loài vi sinh vật đã được quan sát giữa những người bị dị ứng và những người khỏe mạnh. Dữ liệu dịch tễ học cho thấy trẻ bị dị ứng có lượng Clostridia cao hơn và lượng Bifidobacteria thấp hơn. Tuy nhiên, Bifidobacteria và Lactobacillus được tìm thấy phổ biến hơn trong đường ruột của những đứa trẻ không bị dị ứng. Sự hiện diện tăng cường của các loại lợi khuẩn này trong đường ruột dường như tương quan với khả năng bảo vệ chống dị ứng.

Những thay đổi đối với hệ vi sinh đường ruột ở những người bị dị ứng thông qua việc bổ sung probiotic hoặc prebiotic đã được đề xuất là một phương pháp để điều trị hoặc ngăn ngừa các bệnh dị ứng thức ăn ở trẻ em. Trong các loại probiotic, lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) có tiềm năng lớn giúp bảo vệ trẻ em sơ sinh khỏi chứng dị ứng thực phẩm.

Lactobacillus rhamnosus (GG) là gì?

Lactobacillus rhamnosus (GG) là một chủng vi khuẩn thuộc loài  Lactobacillus rhamnosus. Có khoảng 250 thử nghiệm lâm sàng về  Lactobacillus rhamnosus (GG), trong đó có 40 thử nghiệm ở trẻ em. Theo Clinicaltrials.gov, đây là chủng lợi khuẩn được nghiên cứu nhiều nhất trên toàn thế giới.

Lactobacillus rhamnosus (GG)  đã được chứng minh có khả năng sống sót trong ruột ngay cả khi sử dụng liều lượng thấp hơn 100 triệu CFU.  Lactobacillus rhamnosus (GG)  đã được thử nghiệm rộng rãi trên hàng nghìn người từ trẻ sinh non đến người già trong suốt 30 năm qua và được chứng minh tính an toàn tuyệt vời (Capurso, 2019). Chủng lợi khuẩn này đã được sử dụng rộng rãi trong các chất bổ sung men vi sinh và được dung nạp cực kỳ tốt với rất ít tác dụng phụ xảy ra.

Lactobacillus rhamnosus GG là một lợi khuẩn có ích cho hệ tiêu hóa

Tiềm năng của lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosus (GG) đối với bệnh dị ứng sữa bò ở trẻ em.

Dị ứng đạm sữa bò (CMPA) là một trong những dị ứng thực phẩm phổ biến nhất ở trẻ em, cụ thể là có khoảng 2-7,5% trẻ sơ sinh dưới một tuổi bị dị ứng đạm sữa bò. Thông thường, trẻ uống sữa công thức bị dị ứng đạm sữa bò có thể sử dụng sữa bò thủy phân hoàn toàn (EHF) hoặc sữa công thức acid amin. Đối với trẻ bú sữa mẹ bị dị ứng đạm sữa bò thì mẹ cần phải loại bỏ hoàn toàn sữa bò khỏi chế độ ăn của mình để tránh nguy cơ trẻ bị dị ứng.

Có rất nhiều nghiên cứu về  lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosus (GG) đối với bệnh dị ứng đạm sữa bò ở trẻ em. Nghiên cứu mới đây năm 2020,  Lactobacillus rhamnosus (GG) giúp giảm đáng kể tình trạng khó tiêu, chướng bụng, tiêu chảy, nôn mửa ở trẻ em bị CMPA. L.  rhamnosus  GG cũng đã được đánh giá trong các nghiên cứu khác và cho thấy cải thiện đáng kể các triệu chứng tiêu hóa liên quan đến CMPA (Baldassarre và cộng sự , 2010; Guest và Fuller, 2019). Ngoài ra, một nghiên cứu cũng cho thấy nồng độ calprotectin trong phân giảm đáng kể khi bổ sung L.  rhamnosus (Baldassarre và cộng sự , 2010).

Cũng như cải thiện triệu chứng, bổ sung L. rhamnosus GG đã được chứng minh cải thiện tỷ lệ dung nạp đạm sữa bò.  Nghiên cứu đánh giá ở 256 trẻ em sơ sinh bị mắc CMPA. Nhóm 1 gồm 55 trẻ sử dụng sữa công thức thủy phân hoàn toàn. Nhóm 2 gồm 71 trẻ sử dụng sữa công thức thủy phân hoàn toàn kết hợp với lợi khuẩn L.  rhamnosus GG. Nhóm 3 gồm 46 trẻ sử dụng sữa gạo thủy phân. Nhóm 4 gồm 55 trẻ sử dụng sữa đậu nành. Nhóm 5 gồm 33 trẻ sử dụng sữa công thức acid amin. Sau một năm, thử nghiệm thử thách thực phẩm lại được tiến hành để đánh giá khả năng dung nạp đạm sữa bò của trẻ. (biểu đồ1)

Biểu đồ 1: Tỷ lệ dung nạp sữa bò sau 1 năm của 5 nhóm trẻ em

Dung nạp cao nhất được ghi nhận ở nhóm 2 với 78,9% trẻ em tăng khả năng dung nạp sữa bò sau 1 năm. Kết quả này chứng minh rõ ràng hiệu quả khi bổ sung lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosus (GG). Lactobacillus rhamnosus GG được xem là chủng lợi khuẩn lý tưởng với các nghiên cứu lâm sàng uy tín giúp trẻ dị ứng đạm sữa bò đạt được dung nạp miễn dịch tốt hơn. Đặc biệt khi bổ sung  L. rhamnosus GG vào công thức đạm thủy phân toàn phần sẽ giúp trẻ dị ứng sữa bò dung nạp sớm hơn, trẻ có thể ăn lại sữa bò và các chế phẩm từ sữa sớm hơn công thức thủy phân toàn phần thông thường.